Website van ds. R. Kamermans

Telkens weer vertellen gemeenteleden mij over bijzondere ervaringen uit hun leven, zoals:
- "Zoals wij elkaar ontmoet hebben - dat kan geen toeval zijn. Het heeft echt zo moeten wezen"
- "Die droom bleek later veelbetekenend"
- "Toen, op het ergste van mijn ziekte, heb ik het hemelse licht gezien. Nu ben ik niet bang meer"
- "Ik voelde me door een engel bewaard"
Over zulke ervaringen hielden we in het winterseizoen 2000-2001 een aantal thema-avonden. We vergeleken verhalen over bijzondere ervaringen uit het heden en uit de bijbel en we deelden onze eigen verhalen met elkaar. Wat betekenen dergelijke ervaringen in ons christelijk geloof?

AMSTERDAM - Verschijningen van engelen overkomen hindoes, sikhs, moslims en atheïsten net zo goed als joden en christenen. Het logenstraft dat engelen typisch bij de katholieken horen. Engelen-ervaringen, de laatste jaren een niet onomstreden thema voor esoterische uitwisseling, vormen nu het onderwerp van het proefschrift van Emma Heathcote, een jonge, Engelse theologe. Gelovigen van elke gezindte worden ongeveer hetzelfde gewaar: een zoete bloemengeur, een warm gevoel, stralend licht in een wit, lang gewaad. Heathcote heeft voor haar dissertatie in Birmingham een honderdvijftig gevallen onderzocht, meldt de Daily Telegraph. Ze had ze verzameld, zoals men dat ook leest van journalisten in de mini-advertenties onder de rubriek 'Oproepen': 'Wie een engel heeft gezien wordt verzocht te schrijven naar...enzovoorts'. Engelen kennen we uit het Nieuwe Testament, vooral uit Lukas 1 en 2, Mattheus 1 en 2 en de opstandingsverhalen. Maar ook in het Oude Testament, de Koran en de hindoe-geschriften treden Gods al dan niet gevleugelde boodschappers op. Heathcote hoopt dat haar onderzoek de verstandhouding tussen de godsdiensten kan verbeteren. Want als ieder dezelfde ervaringen heeft is er weinig reden elkaar te verketteren. Engelen lijken zich vooral te laten zien aan mensen in crisis, een zwaar ziekbed, op de rand van de dood. Een hindoevrouw in het ziekenhuis zag twee engelen rustig wachten naast het bed van een stervende kamergenote. Anderen spraken over de bloemengeur tijdens het sterven van hun dierbare. Een zag ze vliegen, vorig jaar tijdens de begrafenisplechtigheid van prinses Diana. Emma Heatchcote zegt zelf geen verschijning te hebben gehad, zij weet ook niet of ze er wel in gelooft. Zij heeft geprobeerd de hallucinaties van mensen onder invloed van drank of drugs uit te filteren. Maar zij stelt vast dat mensen van allerlei geloofsovertuiging door ,,al dan niet bestaande engelen zijn getroost.''

De driejarige Brian is klem komen te zitten onder een geragedeur en daarbij levensgevaarlijk gewond. Tegen alle verwachtingen in heeft hij het ongeluk overleefd. Zijn vader, ds. T.J. de Ruiter, vertelt:

Het was bijna een maand - op de dag af - na het ongeluk dat Brian uit zijn middagslaapje ontwaakte en zei: "Mammie, kom hier bij mij zitten, ik moet je iets vertellen." In die tijd van zijn kleine leventje, sprak Brian gewoonlijk in korte zinnen, zodat het uitspreken van een lange zin, de verbazing van mijn vrouw opwekte. Zij zat naast hem op zijn bed en hij begon zijn heilig en opmerkelijk verhaal te vertellen.

"Mammie, herinnert u zich dat ik klem kwam te zitten onder de garagedeur? O, het was zo zwaar en het deed me zoveel pijn. Ik riep u, maar u kon mij niet horen. Ik huilde, maar toen ging het nog meer pijn doen. En toen... toen kwamen de 'birdies' , de vogels." "De vogels kwamen," vroeg mijn vrouw verbaasd. " "Ja," antwoordde hij, " de 'birdies' maakten met hun vleugels een ruisend geluid en zij vlogen de garage binnen en zij zorgden voor mij." "Zij zorgden voor je... echt?" "Ja," zei hij, "Eén van de 'birdies' ging jou halen om je te vertellen dat ik vast lag onder de garagedeur."

Ze vroeg: "Hoe zagen die vogels er dan uit?" Brian antwoordde: "Zij waren zo mooi. Zij waren in het wit gekleed, allemaal wit. Sommigen hadden ook groen en wit. Maar anderen waren helemaal wit." (Hierna volgt het verhaal van een uittreding en bijna-dood-ervaring, waarbij engelen Brian begeleiden). Het verhaal duurde een uur. Brian vertelde ons dat de 'birdies' altijd bij ons zijn, maar we zien ze niet omdat we alleen met onze gewone ogen zien en we horen ze niet, omdat we alleen maar luisteren met onze gewone oren. "Maar ze zijn er altijd, je kunt ze hier zien (hij deed zijn handje over zijn hart). Zij fluisteren ons dingen in om ons te helpen het goede te doen, want zij houden zoveel van ons." Brian zei nog: "Ik heb een plan van God, mammie, U heeft een plan van God en pappa heeft ook een plan, iedereen heeft een plan. We moeten allen leven volgens ons plan en onze beloften houden. De birdies helpen ons dat te doen, want ze houden van ons."

In de bijbel spelen engelen van Genesis tot en met Openbaring een grote rol. Dikke boeken zijn over hen geschreven, o.a. door ds. A. Kuyper en dr. H. Kakes. Ik zet heel summier enkele punten op een rijtje.

1. Het woord engel (Hebreeuws mal'aach, Grieks angelos) betekent gewoon boodschapper. In veel verhalen brengen ze boodschappen over van God, verschijnend hetzij in werkelijkheid (Lucas 1:11 en 26), hetzij in een droom (Mattheus 1:20; 2: 13 en 19). Ze verschijnen vaak als gewone mensen. Lot ontvangt twee engelen als reizende vreemdelingen (Genesis 19). Manoah, de vader van Simson, herkent de engel die aan hem verschijnt (Richteren 13:16) eerst niet. Sommigen hebben, zonde rhet te weten, engelen geherbergd (Hebreeën 13:2). Een engel verschijnt dus lang niet altijd met een stralend gewaad en vleugels!

2. De gezant vertegenwoordigt zijn Zender. Vandaar dat in sommige bijbelverhalen de Engel des HEREN en de HEER Zelf door elkaar voorkomen. En God hoorde ... en de Engel Gods riep ... (Genesis 21:17); God Die mij als herder geleid heeft ... de Engel die mij verlost heeft... (Genesis 48:16). De NBG-vertaling schrijft Engel in zulke gevallen met een hoofdletter, maar het Hebreeuws en Grieks maakt geen verschil tussen hoofd-letters en kleine letters.

3. In Jesaja 6 lezen we over serafs: hemelse wezens met drie paar vleugels, die Gods troon omringen en Gods lof zingen. Het woord betekent zoiets als vuurwezens (= bliksems?). Vaker worden cherubs genoemd: op cherubs troont (Ezechiël 1) en rijdt (Psalm 18: 11; het verband vs 9-15 roept de associatie met een onweersbui op) de HEER. De cherubs worden afgebeeld met vleugels (1Koningen 6:23-28). Cherubs en (!) een flikkerend zwaard (= bliksem?) bewaken de toegang tot het verloren paradijs (Genesis 3:24)

4. Engelen (in de ruime zin van het woord) vormen samen een hemelse hofhouding (het heer des hemels in 1Koningen 22:19; de zonen Gods in Job 1:6 en 2:1) en een hemelse legermacht (die in Lucas 2:13 Gods lof zingt en in Openbaring 12: 7 tegen de duivel strijdt). God heet dan ook de HERE der heerscharen (JHWH Seba'oot, een naam die ook anders wordt vertaald).

5. In visioenen speelt de tolk-engel de rol van commentator: de engel die met mij sprak in Zacharia 1 tm 6 (bijv. 1:19; 4:1; 5:5; enz.) en in de Openbaring (bijv. 21:9, 15; 22: 1; enz.).

6. Met name genoemd worden Gabriël (Held van God) in Daniël 8:16 en 9:21 (als tolk-engel) en Lucas 1:19 en 26 (aankondiging van de geboorte van Johannes en Jezus); en Michaël (Wie is als God) in Daniël 12: 1 (als bescherm-engel van Israël) en Judas 9 (als "aartsengel" en tegenstander van de satan).

7. In het Evangelie treden engelen op vóór en bij Jezus' geboorte (Mattheus 1 en 2 en Lucas 1 en 2); bij Jezus' opstanding (Mattheus 28; Marcus 16; Lucas 24 twee mannen in blinkend gewaad; Johannes 20); bij Jezus' hemelvaart (Handelingen 1) en bij Jezus' wederkomst (bijv. Mattheus 13:39, 41 en 49; 16:27; 24:31 en 25:31).

8. De engelen zijn dienende geesten, die uitgezonden worden ten dienste van hen die het heil zullen beërven (Hebreeën 1:14). Ze beschermen de God-vrezenden (Psalm 34:8). Ze redden uit de nood (Daniël 3:28 de vuuroven; Daniël 6:23 de leeuwenkuil; Handelingen 12: 7: de gevangenis). Ze behartigen de belangen van Gods "kleinen" (Mattheus 18:10). Ze begeleiden de doden naar de zaligheid (Lazarus in Lucas 16:22).

9. De bijbel waarschuwt tegen verering van engelen (Colossenzen 2:18). "Doe dit niet! Ik ben een mededienstknecht van u en uw broeders; aanbid God!" (Openbaring 19:10 en 22:9). De liefde is meer waard dan het spreken van de talen der mensen en der engelen (1Corinthe 13:1).